13. REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİNE YÖNLENDİRME ( 1 video )
REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİNE
YÖNLENDİRME
＊ Devam eden öğretim programını takip etmede güçlük yaşayan öğrencilerin fark edilmesi değerlendirme sürecinin başlangıcını oluşturur.
＊ Özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilere yönelik nitelikli özel eğitim hizmetlerinin sunulması için öğrencilerin ilgilerinin, gereksinimlerinin ve çeşitli alanlardaki eğitsel performanslarının ortaya konmuş olması gerekmektedir.
＊ Öğrenci hakkında
bilgi toplama ve toplanan bu bilgilerden bir yargıya varma süreci genel olarak “değerlendirme” olarak tanımlanmaktadır (Peterson
ve Meier, 1987; Salvia, Ysseldyke
ve Bolt, 2010).
＊Değerlendirme tarama, tanılama, yerleştirme, bireyselleştirilmiş eğitim planı (BEP) geliştirme ve izleme gibi amaçlarla yapılmaktadır (McCormick, 2006; McLoughlin ve Lewis, 2001).
＊ Öğretmenler rehberlik ve
araştırma merkezine (RAM) yönlendirmeden önce öğrencinin performans düzeyine ilişkin değerlendirme yapar.
＊ Değerlendirme süreci,
ilk belirleme aşamasıyla başlar.
＊ İlk belirleme aşamasında öğretmenler, akademik, sosyal-duygusal, motor ve dil becerileri bakımından akranlarından önemli
ölçüde ayrışan öğrencileri belirler.
＊ Bu noktada öğretmenler, hemen etiketleyici olmamalı; her öğrencinin gelmiş
olduğu sosyo-kültürel çevrenin bir parçası olduğunu
ve bununla bağlantılı olarak akranlarından farklı
özellikler sergileyebileceğini unutmamalıdır.
＊ Ancak öğrencinin akranlarıyla
arasında olan bu fark, öğrencinin devam ettiği öğretim programının takibini güçleştiriyor, sosyal yönden uyumunu
olumsuz yönde etkileyip akranları ve öğretmenleriyle olan ilişkisini bozuyorsa ilk belirleme sürecinin başlatılması gerekir (Kargın,
2019).
＊ İlk belirleme, öğrencinin
sınıf öğretmeni ile rehber öğretmeninin iş birliği ile çalışmasını gerektiren bir süreçtir.
＊ Bu süreçte öğrenci performansıyla ilgili kaba değerlendirme yapılarak
öğrencinin yapabildikleri ve yapamadıkları; diğer bir deyişle sahip olduğu ve olmadığı beceriler
belirlenebilir.
＊ Kaba değerlendirme sürecinde
gözlemler, görüşmeler ve kontrol listeleri gibi çeşitli informal değerlendirme araçları
kullanılarak özel eğitim ihtiyacı olduğundan şüphe edilen öğrenciler
belirlenebilir (Gürsel ve Vuran, 2013; Kargın, 2007; Kargın
ve Gengeç, 2021).
＊ Bu öğrencilere gereksinim duydukları
desteği sunabilmek amacıyla ilk belirleme aşamasının mümkün olduğunca hızlı bir şekilde tamamlanması önemlidir.
＊ Bu nedenle ilk belirleme sürecinin, öğretim döneminin başında ve kısa süre
içerisinde tamamlanması önemlidir (Kargın, 2019).
＊ İkinci aşamada ise bu öğrenciler için gönderme öncesi süreç uygulanır.
＊ Gönderme öncesi süreç, hastanelere ve rehberlik araştırma merkezine yönlendirme yapmadan önce öğretmenin eğitim ortamında çeşitli düzenlemeler yapması ve bu düzenlemeler sonrasında öğrencinin eğitim faaliyetlerine katılımının artıp artmadığını değerlendiren bir işleyişe sahiptir (Fuchs, Fuchs, Bahr, Fernstrom ve Stecker, 1990).
＊ Bu sürecin yürütülmesindeki en önemli amaç, daha yoğun bir eğitim gereksinimi olmayan
öğrencilerin gereksiz yere
yönlendirilmesini ve süreç sonunda ortaya çıkabilecek etiketlemeyi önlemektir
(Kirk vd., 2009). Gönderme öncesi süreçte öğretmenlerin yapacakları iş ve işlemler
üç basamakta ele alınabilir.
Bu basamaklar;
- Bilgi toplama
- Müdahale programı hazırlama ve
- Müdahale programını uygulama ve sonuçlarını değerlendirme şeklindedir.
Bilgi toplama:
＊ Öğrencinin devam eden eğitsel
faaliyetlere katılımını etkileyen
faktörleri belirmek amacıyla
öğretmenler, birçok farklı
bilgi kaynağından öğrenci
hakkında bilgi toplamalı ve bunları kaydetmelidir.
＊ Bu kapsamda
öğretmenler aşağıdaki noktalarda öğrenci hakkında bilgi toplamalıdır.
Bunlar;
- Öğrencinin doğumdan itibaren geçirdiği hastalıklar, kazalar ya da travmalar ve bunlara yönelik alınan tedbirler,
- Öğrencinin ailesinin eğitim düzeyi, sahip oldukları olanaklar, çocuklarının eğitimiyle ilgili yaşadıkları kaygılar ve bunlara ilişkin aldıkları önlemler,
- Öğrencinin okulda sergilediği davranışların evde de tutarlı bir şekilde sergilenip sergilenmediğine ve ailelerin bu davranışlara verdikleri tepkilere ilişkin bilgiler,
- Öğrencinin daha önce devam ettiği eğitim ortamında sergilediği performans, mevcut problemlere benzer problemler olup olmadığı ve problemler varsa bunlara ilişkin alınan önlemler,
- Öğrencinin devam ettiği eğitim programında yer alan kazanımlara ilişkin performansı ve gerek duyuluyorsa bir önceki sınıf programında yer alan kazanımlara ilişkin performansı.
Müdahale Programı Hazırlama:
＊ Öğrenci hakkında toplanan tüm bu bilgiler,
müdahale programı hazırlama
sürecinin temelini oluşturur.
＊ Öğretmenler bu bilgilerden yararlanarak öğrenci için müdahale
programı hazırlar.
＊ Hazırlanan müdahale
programında mutlaka öğrenciye
özgü uyarlamalara yer verilmelidir.
＊ Müdahale programını hazırlarken öğretmenler;
- Program hedeflerinde,
- Öğretimsel süreçlerde,
- Sınıf yönetiminde,
- Sınıf ortamında uyarlama yapabilirler.
Program hedeflerinde uyarlama:
＊ Program hedeflerinde uyarlama, öğrenci için hazırlanacak programda
yer alacak hedeflerle ilgili uyarlamalardır.
＊ Öğretmenler program hedeflerinde uyarlama yapabilmek için öncelikli olarak
öğrencinin devam ettiği programın neresinde olduğunu belirlemelidir.
＊ Örneğin 2. sınıfa giden bir öğrenciye matematik alanında programa dayalı
değerlendirme yapıldığını düşünelim. Yapılan
değerlendirme sonucunda öğrencinin iki basamaklı bir sayıdan, iki basamaklı bir
sayıyı onluk bozarak ve bozmadan çıkarma
işlemi yapamadığı görülmüştür.
＊ Bu noktada program hedeflerinde uyarlamaya gidilip 1. sınıf kazanımlarına dönülebilir ve tek basamaklı bir sayıdan, tek basamaklı
bir sayı çıkarma
hedefi hazırlanacak müdahale
programına eklenebilir.
Öğretimsel süreçlerde uyarlama:
＊ Öğrencinin öğrenme
sürecini kolaylaştırmaya ya da daha etkili hâle getirmeye dönük yapılan uyarlamalardır.
＊ Bu kapsamda
öğretmenler sundukları öğretim
yöntemlerini ve materyalleri çeşitlendirebilir.
＊ Öğretim sürecine
ilişkin daha somut, görsel, dokunsal
ya da işitsel materyaller kullanabilir.
＊ Öğretim sürecinde sunduğu örnek sayısını
ya da tekrar sayısını artırabilir.
＊ Öğretilecek konuyu daha küçük basamaklara ayırarak
daha küçük bilgi birimleri hâlinde
sunabilir.
＊ Sınıf yönetiminde yapılacak uyarlamalar:
＊ Sınıfın genel işleyişine ve davranış yönetimine ilişkin yapılan uyarlamalardır.
＊ Öğretmenler tüm öğrencileri sınıf kuralları konusunda
bilgilendirmeli, kurallara uyanları hangi yollarla
pekiştireceğini açıklamalıdır.
＊ Sınıf kuralları
ve pekiştirmeye karşın
bazı öğrenciler davranış
problemleri sergileyebilirler.
＊ Bu durumlarda daha sistematik davranış
değiştirme sistemlerine başvurulabilir.
＊ Bu noktada öğretmenler sınıf yönetimine ilişkin bazı uyarlamalar yapabilir.
＊ Öğrencinin olumsuz
davranışlarını görmezden gelip
sergilediği her olumlu
davranışı pekiştirmesi bu tür uyarlamalara örnek
olabilir.
Çevresel uyarlamalar:
＊ Sınıfın fiziksel ve sosyal çevresinde yapılan uyarlamalardır.
＊ Öğrencinin gereksinimlerine uygun olarak sınıfın ısı, ışık, gürültü
düzeyi, erişilebilirliği, oturma düzeni ve uyaran miktarı gibi unsunlarda düzenlemeler yapılabilir.
＊ Dikkatini odaklamada güçlük
yaşayan öğrenciler için dikkat dağıtıcı uyaranları mümkün olduğunca en aza indirmek ve bu öğrencileri öğretmenin
yakınına oturtmak birer çevresel uyarlama örneği olabilir (Kargın ve Gengeç, 2021).
Müdahale Programını Uygulama ve Sonuçlarını Değerlendirme:
＊ Müdahale programı
hazırlandıktan sonra hazırlanan programın uygulanması aşamasına geçilir.
＊ Programın uygulanması sürecinde dikkat edilecek en önemli konu ne kadar süreyle bu müdahalenin uygulanacağıdır.
＊ Öğretmenler müdahale programının
uygulamasına yeterli zaman ayırmadığında müdahalenin etkili olmadığını düşünür ve aslında yönlendirme için uygun olmayan öğrenciyi ayrıntılı
değerlendirme için yönlendirir.
＊ Aksi durumda
yani müdahale programının uygulama süresini aşırı uzattığında ise öğrencinin gereksinim duyduğu daha yoğun desteği
alması geciktirilmiş olur.
＊ Her iki durum, gönderme
öncesi sürecin işleyişini tehlikeye sokmakla birlikte
bu sürenin genellikle üç ile beş ay arasında sürmesi
önerilmektedir (Kargın, 2019).
＊ Müdahale programı
uygulandıktan sonra öğretmenler öğrencideki gelişmeyi ve ilerlemeyi değerlendirir.
＊ Öğrencideki ilerleme
beklenen düzeyde ise öğrenci genel eğitim sınıfında
akranlarıyla eğitimine devam eder.
＊ Öğrencideki ilerleme beklenilen
düzeyde değil ise öğrenci, ailesinin de onayıyla ayrıntılı değerlendirme için hastanelere ve RAM’a yönlendirilir.
＊ Gönderme öncesi süreç sistematik bir şekilde yürütüldüğünde özel eğitim
ihtiyacı olduğundan şüphe edilen birçok öğrenci yönlendirmeye gerek kalmadan genel eğitim sınıfında
akranlarıyla birlikte eğitim-öğretimlerini sürdürebilmektedir (Kirk vd., 2009).
Yorumlar
Yorum Gönder